Bron: Schuttevaer | Jelmer Bastiaans Den Haag, 23 januari 2023,
Een verbod op varend ontgassen is wettelijk mogelijk, zeggen onderzoekers van de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Dat is tegenstrijdig met wat meerdere ministers van Infrastructuur en Waterstaat tot nu toe hebben gezegd over dit onderwerp. ‘We willen het wel verbieden, maar moeten wachten op andere landen’, was telkens het standpunt.
Minister Mark Harbers (m) praat met gedeputeerde Cora Smelik (l) en Marc Freriks (r) over een verbod op het ontgassen van binnenvaartschepen op open water. In Flevoland, mei van vorig jaar. Foto Freddy Finkel
De onderzoekers van de Erasmus Universiteit, hoogleraar internationaal recht Alessandra Arcuri en promovendus Abdurrahman Erol, analyseerden de internationale scheepvaartverdragen. Dat deden zij op verzoek van Omroep Flevoland. Uit dit onderzoek blijkt dat het verbieden van varend ontgassen wel degelijk mogelijk is en dat hiervoor niet hoeft te worden gewacht op een internationaal verdrag. Sterker nog, Nederland moet direct een verbod invoeren op grond van mensenrechtverdragen, stellen de onderzoekers.
Wachten op twee landen
De achtereenvolgende ministers Cora van Nieuwenhuizen, Barbara Visser en Mark Harbers stelden dat een landelijk verbod Europees moet worden geregeld met de CDNI-staten. Op 8 december van het vorige jaar liet Harbers de Kamer nog weten dat het wachten is op Frankrijk en Zwitserland. ‘Frankrijk verwacht dat het voorstel in januari zal worden behandeld en het spoedig daarna kan ratificeren en Zwitserland hoopt medio 2023 te kunnen ratificeren.’
Verschillende Kamerleden lieten in het commissiedebat Maritiem op dezelfde dag weten dat zij vinden dat de minister haast moet maken.
Overigens is er in België al wel een verbod op varend ontgassen. In Duitsland gebeurt het door regionale verboden nauwelijks. En in Frankrijk en Zwitserland wordt er überhaupt niet varend ontgast.
‘De rechtbank in Den Haag heeft in oktober een uitspraak gedaan over ditzelfde onderwerp, en oordeelde dat een provinciaal verbod rechtsgeldig is. Het ministerie heeft altijd gesteld dat decentrale overheden geen bevoegdheid hebben om afvalstoffen op Rijkswateren te reguleren, omdat in het CDNI-verdrag een verbod is afgesproken (maar nog niet van kracht is).
‘Het ministerie kijkt momenteel hoe deze uitspraak zich verhoudt tot afspraken die er zijn gemaakt met andere staten die zich hebben aangesloten bij het CDNI-verdrag. Ik verwacht binnenkort hier een reactie aan de Kamer over te sturen’, reageert minister Mark Harbers.
Deze maand komt er ook een Kamerbrief over varend ontgassen. Morgen, dinsdag 24 januari, is er een Tweeminutendebat van de commissie maritiem. Omroep Flevoland meldt dat GroenLinks een motie in gaat dienen voor een verbod op varend ontgassen.
Verwerking problematisch
Of er nu wel of niet eerder een verbod komt, is dus nog de vraag. Wanneer er een verbod is, is er nog wel een ander probleem. De alternatieve mogelijkheden zijn zeer beperkt. In Moerdijk staat een vaste ontgassingsinstallatie en in Amsterdam is er recent een vergunning verleend voor een mobiele installatie. Dat zijn twee installaties, terwijl er volgens NRC nu zeker 15 tankschepen per dag zijn die varend ontgassen.
Dat er geen andere installaties zijn heeft twee oorzaken. Ze zijn allereerst niet nodig, omdat varend ontgassen gratis is en toegestaan. Ten tweede worden de ladingdampen uit de schepen aangemerkt als afval, terwijl de verwerkers stellen dat het om waardevolle ladingresten gaat. Afvalverwerking stelt strenge eisen aan het proces. ‘Dat stuit op praktische bezwaren. Bedrijven die de ladingdampen verwerken en waar de mobiele ontgassingsinstallaties moeten komen te staan vrezen de administratieve lasten van een vergunningsaanvraag’, schreef Harbers in de brief op 8 december.
Provinciaal gelden er in Nederland al wel verboden. In Flevoland bijvoorbeeld, waar sinds december vorig jaar strenger wordt gecontroleerd. Met een strengere controle probeert de provincie verladers uit te lokken wel te investeren in een ontgassingsinstallatie.
Reactie KBN
‘In het huidige tijdperk is varend ontgassen een onhoudbare praktijk geworden. De schade voor het milieu is onacceptabel groot, bemanningsleden van schepen en burgers lopen ongewenste veiligheids- en gezondheidsrisico’s. Wij roepen overheidsinstanties en alle betrokken partijen in de keten op tot intensivering van de inspanningen om het varend ontgassen tot het verleden te laten behoren. Het is niet nodig om het in werking treden van wet- en regelgeving af te wachten. Resultaten kunnen op de korte termijn geboekt worden’, zegt algemeen directeur van Koninklijke Binnenvaart Nederland, Rob Leussink.
De branchevereniging maakt zich al vele jaren sterk voor het uitbannen van varend ontgassen. Het is al langere tijd een doorn in het oog van de sector, stelt KBN. De vergunningsverlening voor dampverwerkingsinstallaties verloopt stroef en dient een impuls te krijgen vanuit de provincies, gemeente en overheid, om de ontgassingen eerder terug te dringen. Op 9 februari treedt KBN in overleg met de minister, tijdens deze bespreking gaat de branchevereniging het belang benadrukken van een spoedige vergunningsverlening voor deze installaties.
KBN wil op de korte termijn samen met ambitieuze verladers en bevrachters een convenant sluiten om het terugdringen van het aantal ontgassingen sterk te reduceren.
