Wat verandert het verbod voor schippers?

Het betekent dat je misschien wel meer dedicated transport krijgt, omdat er dan niet ontgast hoeft te worden. Wanneer dat niet het geval is, zal je naar een ontgassingsinstallatie moeten. Voor de schippers is het verbod voordelig. Zo loopt hun eigen bemanning niet meer in de dampen, wat voor hun veiligheid en gezondheid beter is. Het enige nadeel voor de schipper zou kunnen zijn dat hij een keer op zijn beurt moet wachten bij een ontgassingsinstallatie, maar dat is nou eenmaal onderdeel van de schoonmaakoperatie.

Voor wie is de rekening van de ontgassingsinstallatie?

Het CDNI-Verdrag gaat uit van het principe dat de vervuiler betaalt: de eigenaar van de lading. De schoonmaakrekening komt dus bij de verlader terecht. Het verdrag is van toepassing op de hele Rijn en op alle binnenvaarwegen in Duitsland, Nederland en België, op de internationale Moezel in Luxemburg en in Frankrijk. De schipper blijft dus wat kosten betreft buiten schot. Regelmatig wordt lading drie of vier keer doorverkocht door verschillende verladers. In dat geval is de laatste verlader verantwoordelijk voor het reinigen van het schip en moet hij dus betalen. Dit is allemaal goed in de wetgeving verankerd, daar bestaat geen discussie over.

Zijn er voldoende ontgassingsintallaties in Nederland om de behoefte van ontgassen te vervullen zodra het verbod ingaat?

Ik ben van mening dat je geen verbod kunt instellen als je niet voldoende ontgassingsinstallaties hebt. Zo’n installatie is meestal net zo groot als een 20 voet container. In Nederland zijn er twee installaties, een in Rotterdam en een in Moerdijk. Als het ontgassingsverbod wordt ingevoerd, is dat aantal veel te weinig om de behoefte van ontgassen te vervullen. Daar zijn ook onderzoeken naar gedaan. In Nederland moeten er tussen de drie tot vijf installaties bijkomen. Zeker in Amsterdam, Rotterdam en Zeeland zijn er nog installaties nodig.

Wat komt erbij kijken om een installatie op te zetten?

In het CDNI-Verdrag staat dat de lidstaten dit moeten faciliteren. Dat wil niet zegen dat ze de installaties moeten bouwen, maar helpen door locaties aan te wijzen en ervoor te zorgen dat vergunningen kunnen worden afgegeven voor installaties op bepaalde locaties. Zo zijn er milieuvergunningen nodig, omdat stoffen niet zomaar de lucht in geblazen kunnen worden. Daar komt de Omgevingswet om de hoek kijken. Zo moet de veiligheid op de locatie van de installatie gewaarborgd zijn en mag er maar een bepaalde hoeveelheid emissies worden uitgestoten. De installatie op ATM Moerdijk is zo’n, vaste, installatie op de wal die de benodigde vergunningen heeft.

Vorig jaar september werd gestart met proeven met mobiele ontgassingsinstallaties. Wat is daar nu de stand van zaken van?

De mobiele ontgassingsinstallaties moeten aan dezelfde voorwaarden voldoen als de vaste. Het verschil is dat een mobiele overal neergezet kan worden waar het nodig is. Dat klinkt makkelijk, maar die moeten dan wel op een locatie staan waar je met een schip voor de kant kunt komen. De haven verhuurt en verkoopt wel bedrijventerreinen. Maar daar willen ze liever een echt bedrijf huisvesten in plaats van een lege kaai waar af en toe een mobiele installatie staat. Zo’n lege kaai is wel nodig om met de installatie op een grote trailer aan de kant te komen.

Hoeveel vertrouwen heeft u erin dat het verbod daadwerkelijk ingaat medio 2024?

Ik zit al bijna twintig jaar op dit dossier. In 2011 had ik al een goed gevoel, dus mijn goede gevoel stel ik elke keer bij. Maar de minister lijkt redelijk kordaat aan de gang. Ik ga ervan uit dat de drie landen (Zwitserland, België en Frankrijk, red.) dit jaar of volgend jaar wel tekenen. Daarna volgt er gewoon een keihard verbod.

Waarom duurt de komst van het verbod zo lang?

Om ontgassingstoerisme te voorkomen, is internationale wetgeving noodzakelijk. Het is nu nog wachten op ratificatie van drie landen. Ik verwonder me dat juist Zwitserland, die over 6 kilometer bevaarbare Rijn beschikken, het langst over ratificatie doet. Dat land heeft helemaal geen ontgassingsinstallatie nodig, want alle schepen ontgassen niet in Zwitserland. Maar ook voor Frankrijk en Wallonië geldt dat schepen daar niet blijven om te ontgassen. Het wijzigen van wetgeving in die landen lijkt daar langer te duren.

De provinciale verboden voor het varend ontgassen die er nu al zijn, helpen de tankvaart niet zoveel. Wij zitten op het Rijkswater dat valt onder de Akte van Manheimm. In Nederland wordt het hele land doorgevaren en moeten schepen wel regelmatig ontgassen in tegenstelling tot de bovengenoemde landen. De druk van de publieke opinie is dermate groot dat we het verbod zo snel mogelijk geregeld willen hebben.