Bron: NRC | mei 2023 | Foto: Internet
Landelijk verbod In 2024 komt er een verbod op het lozen door binnenschepen van giftige dampen, ondanks dat andere landen nog niet meegaan. Voor de sector een flinke stap vooruit. „Hier zaten we op te wachten.”
Vanaf 2024 wordt het voor binnenvaartschepen verboden om tijdens het varen giftige dampen te lozen naar de buitenlucht. Minister Harbers (Infrastructuur & Waterstaat) gaat uiterlijk op 1 juli 2024 een landelijk verbod op „varend ontgassen” invoeren, schrijft hij aan de Kamer. Het verbod gaat voor veel méér stoffen gelden dan de minister aanvankelijk van plan was.
De minister geeft hiermee gehoor aan de oproep van provincies, brancheorganisaties en de Tweede Kamer om snel een verbod in te voeren. Provincies pleiten al tien jaar voor een verbod, en de Kamer drong afgelopen maart aan op een verbod naar aanleiding van berichtgeving in NRC en Omroep Flevoland. De minister zei tot dusverre dat het onmogelijk was om vooruit te lopen op andere landen. Daar komt hij nu op terug.
In 2017 spraken de landen langs de Rijn af om gezamenlijk een verbod op varend ontgassen in te voeren. Frankrijk en Zwitserland hebben dat verdrag nog niet geratificeerd, dus wachtten andere landen met het invoeren van het verbod.
Onderzoekers van de Erasmus Universiteit concludeerden eerder dit jaar dat Nederland helemaal niet hoeft te wachten op andere landen. Nederland zou mogelijk zelfs de plicht hebben om ontgassen te verbieden om de volksgezondheid te beschermen. Dat doet minister Harbers nu.
In de meeste provincies geldt al enkele jaren een verbod op varend ontgassen, maar deze verboden zijn in de praktijk een dode letter.
De minister verbiedt bovendien veel méér stoffen dan aanvankelijk gepland. Volgens het verdrag zouden in eerste instantie vier soorten stoffen verboden worden, waaronder het kankerverwekkende benzeen en benzine. Twee jaar later zouden dan nog eens drie stofgroepen volgen, zoals mengsels van aardolie met benzeen. Zo zouden bedrijven de tijd krijgen om zich voor te bereiden op een totaalverbod.
Bescherming voor betrokkenen
Koninklijke Binnenvaart Nederland, de branchevereniging voor de binnenvaart, vroeg om het ontgassen van alle stoffen in één keer te verbieden, om zo de gezondheid van scheepspersoneel, oeverbewoners en het milieu te beschermen. Schippers willen niet ontgassen, maar ze worden gedwongen door hun opdrachtgevers. Die willen een schone tank als het schip aan wal komt, maar weigeren te betalen voor de reiniging aan een ontgassingsinstallatie. Met het huidige verbod krijgen olie- en grondstofbedrijven de plicht om te betalen voor het veilig verwijderen van de stoffen.
Een totaalverbod is er evenwel nog niet: een groep van dertien soorten stoffen wordt pas over enkele jaren verboden. Desondanks is Rob Leussink, directeur van Koninklijke Binnenvaart Nederland, „zeer verheugd” met het verbod. „We zullen ons inzetten om ook voor de andere stoffen snel een verbod te krijgen.”
Ook de secretaris van de branchevereniging van ontgassingsbedrijven Bob Busser noemt het verbod een „heel belangrijke stap”. Bedrijven waren tot nog toe terughoudend om te investeren in installaties waarmee schepen gecontroleerd hun giftige dampen kwijt kunnen. Zonder verbod was het voor hen te risicovol om te investeren in dure installaties. „Hier zaten we op te wachten”, zegt Busser.
In de meeste provincies geldt al enkele jaren een verbod op varend ontgassen, maar deze verboden zijn in de praktijk een dode letter. Provincies hebben geen bootjes en personeel om hun eigen verboden te handhaven. Er is ook een landelijk verbod op het ontgassen van enkele stoffen in dichtbevolkt gebied, maar ook dat verbod is moeilijk te controleren. Het verbod dat volgend jaar ingaat is beter te handhaven, omdat het in het hele land geldt. De minister schrijft dat de Inspectie Leefomgeving en Transport vanaf juli 2024 actief zal gaan handhaven.
