De Europese ontgassingsbond (Evra) heeft een plan klaarliggen voor 15 ontgassingsinstallaties in Nederland en België. Daarvoor zijn de initiatiefnemers wel afhankelijk van de Europese CEF-T subsidie. Minister Harbers ziet er in elk geval heil in, want hij ondersteunt de subsidieaanvraag.
Bron: Schuttevaar | Jelmer Bastiaans | 25 april 2023
De verwachting is dat er volgend jaar een Europees verbod komt op varend ontgassen. Mocht dat gebeuren, dan ontstaat een nieuw probleem. De alternatieven om schepen gecontroleerd te ontgassen zijn beperkt. Dedicated varen is een deel-oplossing, want dan is ontgassen niet nodig. Toch zal er in sommige gevallen moeten worden ontgast. Dat kan tot nu toe alleen in Moerdijk.
Fabrikant Triple D heeft een mobiele installatie met een ontheffing om in het Noordzeekanaalgebied schepen te mogen ontgassen. Maar die installatie doet momenteel dienst op een bedrijventerrein in Rotterdam. Het is op dit moment niet reeel te wachten op een opdracht om een schip te ontgassen als er andere opdrachten zijn. Triple D ontgast daar dan ook geen schip. Dat er nu nauwelijks aanvragen voor scheepsontgassingen zijn is niet gek, zegt Bob Busser, secretaris bij de Evra en partner bij Triple D, ‘want er wordt zonder verplichting tot gecontroleerd ontgassen gekozen voor de goedkoopste oplossing. En dat is al varend met de luiken open. Dat blijft zo zolang er geen verbod is.’
Tekst gaat verder onder de foto.
Geen zekerheid
Over een verbod wordt al vele jaren gesproken, maar Europese invoering vraagt om een lange adem. ‘Dat geeft geen zekerheid en daarmee geen mogelijkheid tot financiering. Als bouwer van zo’n ontgassingsinstallatie moet je nu je pijlen óók richten op de industrie en kijken waar het past om een schip te ontgassen. Een installatie kost gemiddeld zo’n 1,5 miljoen euro. Dat is een flinke investering die vraagt om een zekere bezettingsgraad.’
Toch zijn er zeven Evra-leden die nu een plan hebben klaarliggen voor 15 ontgassingsinstallaties. ‘Hiermee bedraagt het project ruim 35 miljoen van de totaal 44 miljoen euro. Het verschil zit in investeringen van het ministerie zelf en het bedrijf UAB-Online die een rol gaan spelen bij het registreren van ontgassingen. De subsidieaanvraag is voor de helft, het resterende deel dragen de deelnemende partijen waaronder het ministerie zelf bij. De subsidie verlaagt de investeringslast en maakt het interessant. Zeker omdat wij een verbod nu echt dichtbij zien komen. Met de subsidie is het risico behapbaarder.’
Minister Harbers heeft de aanvraag mee-ondertekend. ‘Hij heeft er natuurlijk baat bij dat er installaties komen. Want als er nu een verbod wordt ingesteld zijn er te weinig installaties.’
Die 15 ontgassingsinstallaties bestaan uit zowel vaste als mobiele installaties én verschillen overigens ook qua techniek. De technieken zijn allemaal minimaal het stadium voorbij dat ze in een nagebootste situatie werken.’ Voordat ze kunnen worden ingezet zullen ze allen aan de milieu eisen moeten voldoen en aan de eisen waarmee de ongecontroleerde uitstoot van de gevaarlijke ladingdampen adequaat wordt vermeden. ‘Qua technieken moet je denken aan het gecontroleerd verbranden van de dampen met nuttige gebruikmaking van de daarbij vrijkomende warmte, een motor die elektriciteit kan opwekken en het terugkoelen van dampen waarmee weer vloeistof ontstaat.’
Tekst gaat verder onder de foto
Bob Busser (r) tijdens het Rondetafelgesprek varend ontgassen. Beeld uit video Tweede Kamer
Probleem bij dat laatste is nog wel dat de resten uit een schip worden aangemerkt als afval. Busser hoopt dat als onderdeel van oplossing, en de vraag naar circulariteit van producten, er op enige wijze een ‘einde afval status’ kan ontstaan wanneer er aan bepaalde kwaliteitseisen kan worden voldaan van de teruggewonnen dampen.
Locaties
Waar die installaties komen, dat is nog niet bekend. ‘Wij bepalen niet waar die installaties worden geplaatst. Dat is iets wat met de markt moet worden onderzocht. We gaan ook niet alle 15 installaties ineens plaatsen. Het zal in de periode tot eind 2025 tot wanneer de CEF-T bij toekenning gaat lopen zo zijn dat er steeds installaties bijkomen wanneer de vraag uit de markt dit rechtvaardigt. Ook willen wij met de markt komen tot locaties die voor alle partijen praktisch zijn. Het hangt allemaal van de behoeftes van de markt af’, legt Busser uit. ‘We weten überhaupt niet of er 15 installaties nodig zijn. Bij een verbod zou het ook kunnen zijn dat er nog meer dedicated transport ontstaat. Het ontgassen van een schip betekent dat een schip gedurende die ontgassing niet beschikbaar is. We moeten daarom samen met de markt kijken naar de beste manier.’
Triple D werkt zelf aan vier extra ontgassingsinstallaties. ‘Eentje daarvan komt met zekerheid in Pernis.’
Lees hier: Iedereen wil direct nationaal verbod op varend ontgassen, behalve minister Harbers
Busser ziet een mogelijkheid in tijdelijk vrijstaande terreinen. ‘Het is van belang dat bij het vinden van locaties er ook locaties buiten inrichtingen beschikbaar gaan komen. De Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied en het Havenbedrijf Amsterdam spelen hier wel een voorbeeldrol. Ik kan mij voorstellen dat er langs vaarwegen nu kades zijn op terreinen die tijdelijk niet worden gebruikt. Je zou daar een tijdelijke ontgassingslocatie van kunnen maken wanneer hier door de lokale omgevingsdiensten geen bezwaren voor zijn. Wanneer we als EVRA dan een aantal installaties beschikbaar hebben die hun “milieu toelatingstest” hebben gehaald dan kan je snel aan de gang.’
Tussen medio mei en juni wordt duidelijk welke plannen op de shortlist voor subsidie staan. In het derde kwartaal van dit jaar wordt de subsidie al dan niet toegekend.
